Aile Dizimi

Aile (Sistem) Dizimi Nedir?
Almancada ‘aile takımyıldızı’ manasına gelen “Familien Aufstellung” kelime grubu dilimize ‘Aile Dizimi’ (Genogram)  olarak geçmiştir ve aile sistemi (konstelasyonu) adıyla da bilinmektedir. Ailenin ya da daha önceki nesillerin tecrübe ettiği göç, savaş, travma, yok sayılma, haksızlığa uğrama, cinayet ve tecavüz vb. travmatik olaylar hem sistemik bir travma hem de birikmiş duygular ve davranışlar ile ortaya çıkmaktadır. Aile dizimi kişinin geçmişte yaşanan bir olayda takılı kalışının ve hayatını sınırlandıran (kendisi kaynaklı olmayan) travmalarının farkedilmesini ve oluşan düğümü çözmeyi amaçlar. Kişinin aile sistemi nde bulunan ögelerin teker teker temsil edilmesiyle birlikte sistemin çözümlenmesine çalışılır. Belirli ararlıklarla grup çalışması şeklinde gerçekleştirilir.

Aile Dizimi’nin Çıkış Noktası Nedir?
Aile Dizimi (Family Constellation) Terapisi, 90’lı yıllarda ünlü Alman psikoterapist Bert Hellinger tarafından geliştirilen psikoterapi yöntemidir.
Hellinger ailenin birbirine görünmez bir bağla kuşaklar boyunca bağlı olduğu hipotezine temel almıştır. Bu bağ kişilerin yaşadıkları olayları, başlarına gelenleri, travmalarını ve yaşadıkları psikolojik rahatsızlıkları etkiler. Başka bir deyişle, nesiller önce ailelerinde meydana gelen olaylar bile artık bireylerin hayatlarını etkileyebilir ve değiştirebilir. Aile konstelasyonu terapisine göre, ailede yaşanan olumsuz duygular aile üyelerinin DNA'larına işlenir ve böylece nesilden nesile aktarılır. Bu anlayışa göre bireyler, içinde doğdukları aile tarafından şekillenmekte ve bugün kim olduklarını oluşturmaktadırlar. Ani ve travmatik ölümler, kazalar, intiharlar, şiddet, suç, kürtaj ve ihmalkar ebeveyn rolleri gibi aileleri derinden etkileyen olumsuz olayların yaşanması, aile sistemlerinin bozulmasına veya sistemde kopukluklara neden olabilir. Bu aile sitemlerinin bölünmesi ve kopması, mevcut aile üyelerinin ve gelecekteki aile üyelerinin kaderini derinden etkiler. Bu durumu iyileştirmek için Aile Dizimi Terapisi uygulanarak bireyin içsel olarak ailesine ve kökenlerine döndürülmesi ve iç dünyasında ailesiyle barışmasını sağlamaya çalışılır . Bu onarımın ve aile üyeleriyle yapılan uzlaşmanın gerçek dünyayla ilgisi yoktur, dolayısıyla somut bir uzlaşma yoktur. Süreç, bireyin kendi içinde yaşadığı ve gerçekleştirdiği bir onarım ve barışma sürecidir. Aile Dizimi terapisinde bireyin aile üyeleriyle ilişkisi temiz bir şekilde yeniden kurulmaya çalışılır. Bireylerin aile sistemi sorunları sonucunda yaşadıkları korku, kaygı, güvensizlik, özgüven eksikliği, öfke, saldırganlık ve ilgisizlik gibi duygular, daha sonraki özgüven, sıcaklık ve daha uyumlu olmak ile yer değiştirir. Böylece Aile Dizimi ile birlikte bireylerin iç dünyalarında huzura kavuşmaları sağlanır. Aile Dizimi terapisi ile anksiyete bozuklukları, kişilik bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluklar gibi aile sisteminin bozulması ve parçalanmasından kaynaklandığı düşünülen pek çok psikolojik rahatsızlık ları gidermek ve süreci daha sağlıklı bir hale getirmek amacıyla; bireysel terapi ve grup terapisi gibi tedavilerle birlikte uygulanabilir.

Aile Dizimi Nasıl Yapılır?
Aile dizimi terapisinin aile dizimi eğitimi almış bir terapist yardımı ile gerçekleştirilmesi önemlidir. Tedavi, kişinin durumuna ve imkana bağlı olarak grup terapisi, aile terapisi veya bireysel terapi şeklinde gerçeklerştirilebilir. Aile Dizimi öncelikle kişinin ailesinden edindiği davranış kalıplarını veya psikolojik bozuklukları araştırır. Bu nedenle bu kişinin soy ağacı incelenir. Soy ağacı oluştururken olabildiğince geçmişe gitmeye çalışır. Ardından, listesi oluşrurulan aile bireylerinin konumlandırılma süreci başlar. Aile bireylerinin yaşadığı olumsuz durumlar, fiziksel veya psikolojik bozukluklar, travma, istismar, tecavüz veya boşanma vb. vakalar göz önünde bulundurulur. Daha sonra elde edilen veriler kişinin davranışsal veya psikolojik sorunları ile birleştirilip, durumun gerçek nedenini belirlemeye çalışarak konuyu somutlaştırılır. Başka bir deyişle, aile geçmişinde olan her şey aynı derecede öneme sahip değildir. Terapist hangi konuların üzerinde önemle durulacağını kararlaştırır ve terapi sürecini bu şekilde yönlendirir.

Tedavi süreci bir sonraki aşama ile başlar. Mümkünse, kişinin davranışının kendilerini önemli ölçüde etkilediğine inanılan her kişi için ayrı temsilciler oluşturulur. Temsilciler, psikoterapist ve danışan aynı ortamda bulunur. Burada insanlar temsili olsalar bile (temsilci anne, temsilci baba vb.), danışanın tepkisi önemlidir. Çünkü annesi ilgili bazı kötü anıları olan ve genellikle annesinden korkan bir kişi, anneyi temsil eden kişiden uzak durmayı tercih edebilir. Psikolog, terapi sırasında danışanın davranışını gözlemler ve terapi sırasında tüm bu içgüdüsel belirtileri dikkate alır. Kişiden aile üyesi temsilcisine çeşitli sorular sorması istenir ve bu yanıtlara verilen cevaplar dikkatle incelenir. Bu sayede geçmişte duygularını doğru bir şekilde ifade etme fırsatı bulamamış danışanlar rahatlayabilir ve içindekileri ifade edebilirler.

Aile Sisteminin Zedelenmesine Neden Olan Travmatik Olaylar Nelerdir?
Aile Dizimi Terapisi, aile sistemlerinin bozulması ve oluşan kopukluğun nesilden nesile aktarılabileceği ve bireyin hayatını etkileyebileceği teorisine dayanmaktadır.

Aile Konstelasyonu Terapisi nin geliştiricisi Bert Hellinger, aile sistemine veya soyağacına zarar veren travmatik olayları şu şekilde açıklar;

• Cinayet
• İstismar
• Ani ölüm
• İntihar etme
• Tecavüz-taciz
• Aldatılma
• Terk edilme
• İşkenceye maruz kalmak
• Boşanmak
• Kürtaj-düşük yapma
• Gayri meşru çocuklar
• Zihinsel ve fiziksel rahatsızlıklar.

Aile Dizimi terapisinin en belirgin özelliği kişinin sadece içsel psikolojik durumuyla ilgilenmemesi, tedavi sürecinde kişinin sahip olduğu aile gibi dışsal faktörleri de içermesidir. Birçok tedavi öncelikle bireye yöneliktir. Ancak aile terapisi uygulayan kişiler, bu durumun tek başına her zaman yeterl olmayabileceğine ve kişinin kök ailesinin incelenmesinin yararlı olacağını ifade etmektedir.
 

Aile Dizimi Eğitimi - Timur Harzadın Webinarını izlemek için Tıklayınız.

Anahtar Kelimeler: Aile Dizimi Terapisi | Aile Sistemi | Ailede Genetik Aktarım | Genogram Nedir