DÜRTÜSELLİK NEDİR?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtilerinden biri olan dürtüsellik; temel anlamda kişinin davranışlarına limit koymada problem yaşamasıdır. Dürtüsel olan kişiler isteklerini gerçekleştirme konusunda sabırsızdırlar. Sonucu düşünmeden hareket ederler. Mantıklı olup olmadığını düşünmez sadece keyif aldığı şeyleri devam ettirmek isterler.
Dürtüsellik kısa dönemde az yarar sağlayacak bir durumun uzun dönemde daha fazla yarar sağlayacak bir duruma tercih edilmesidir. Aslında beyin işleyiş yapısına göre zorunlu tercih olabilir. Örneğin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olanlar; çabuk olanı arzular, bekleyemez, erteleyemezler.
Dürtüsellik, beyindeki kimyasalların eksikliği sonucu ortaya çıkabileceği gibi aile ve çevresel faktörler de sebep olabilir. Çocukluk döneminde limitlerin net olarak tanımlanmaması, duygu ve davranışları kontrol altına alamama ve becerilerde eksiklik yaşantıda dürtüsellik sorunlarına yol açar. Genetik miras, ailelerin parçalanması ve geçimsiz oluşu duygusal yoksunluk sebepler arasındadır. Erkekler de üç kat fazla olan dürtüsellik psikolojik olarak tedavi edilebilir.
DÜRTÜSELLİK BELİRTİLERİ
Sonunu düşünmeden hareket etme.
Fevri davranışlar sergilerler, içinden geldiği gibi davranır aklına eseni yapar.
Tahrik ve kışkırtmaya müsaittirler.
Tehlikeli işlere düşünmeden atlarlar.
Sınıfta veya ortamda söz almadan konuşurlar.
Sıra bekleyemez, kurallara uyamaz, empati kuramazlar.
Sabırsızlık.
Yönergeleri uygulamada problem yaşama.
Otoriteye karşı gelirler.
DÜRTÜSEL DAVRANIŞLAR PLANLAMA YETENEĞİNİ NASIL ETKİLER?
Beynin ön bölgesi yani prefrontal kortekste olan fonksiyonel bozulmalar yürütücü işlevleri etkiler. Bu güçlükler çocuğun sosyal ve akademik açılarda problem yaşamasına neden olabilir.
Örneğin;
Zaman yönetiminde zorlanma
Okuma problemleri
Dikkati sürdürmede güçlük
Odaklanamama
Organize olamama
Engellenmeye tahammül edememe
Öncelikleri belirleyememe
Stresle başa çıkmada güçlük
DÜRTÜSEL EYLEM VE KOMPULSİF EYLEM ARASINDAKİ FARK NEDİR?
İki durum arasındaki en önemli fark; kişinin yaptığı eylemlerin sebebidir. Kompulsif yapıya sahip olan kişiler yaptıkları eylemleri sahip oldukları kaygı seviyesini azaltmak için yaparlar. Ancak dürtüsel kişilerde böyle bir gerekçe yoktur. Yani kişi asıl olarak zevk almak, bir ödüle ulaşmak veya bir dış ya da iç uyarıcı tarafından tetiklendiği için harekete geçer.
Aradaki bir diğer fark ise kompulsif bozukluğa sahip olan kişilerde aynı zamanda obsesyon halinin sıklıkla görülmesidir. Bu durum dürtüsel kişilerde de kimi zaman ortaya çıkabilse de temelde obsesyon ile dürtüselliğin bir bağlantısı bulunmamaktadır.
DÜRTÜSELLİK TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Dürtüsellik tedavi edilen bir psikolojik rahatsızlıktır. En verimli tedavi yöntemi ise psikoterapi olarak göze çarpmaktadır. Psikoterapi yöntemleri arasından en çok tercih edilen ise Bilişsel ve Davranışçı Terapi’dir. İzlenen bu tedavi yöntemi sayesinde kişinin düşünce sistemi değiştirilmeye çalışılır. Problem çözme becerilerini artırmaya odaklanılır ve kişinin sahip olduğu gerçekle alakasız düşüncelerin üzerinde durulur. Bu düşüncelerin hangi açılardan mantıksız ve anlamsız olduğu her seansta farklı bakış açıları benimsenerek danışana anlatılır. Bununla birlikte psikoterapiye ek olarak medikal tedaviden de yararlanılabilir.
Yorumlar
Bu içeriğe daha önce yorum yazılmamış. İlk yorum yazan siz olun!
Yorumlar