Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) bireyin gelişim düzeyi ile uyumlu olmayan aşırı hareketlilik, dikkati devam ettirmede güçlük ve dürtü kontrolü gibi temel belirtilerin gözlendiği bir bozukluktur. 1980’li yıllara kadar DEHB’nin çocukluk çağına özgü bir bozukluk olduğu düşünülürken ilerleyen yıllarda ileri yaş dönemlerinde de DEHB tanısının geçerliliği öne sürülerek bir psikiyatrik bozukluk olduğu görüşü hakim olmaya başlamıştır. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) genelde doyumsuzluk, engellenme eşiğinin düşük olması, sabırsızlık, tutarsız ve kararsız davranışlar, sosyal iletişim becerilerinde zayıflık, yüksek motor aktivite düzeyi, dikkatini toplayabilme ve odaklanma becerilerinde düşüklüğün varlığı gibi özellikleri içermektedir. DEHB çocukluk çağında en sık rastlanan nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB sıklığı genel okul nüfusunun %5-7’si olarak belirlenmiştir. Kızlara oranla erkeklerde yaklaşık 5 katı daha fazla gözlenmektedir.
Bebeklik Dönemi
Erken Çocukluk
Okul Öncesi Dönem
Az ve düzensiz uyku
Yeme problemleri Aşırı bağımlılık
Aşırı hareketlilik
Olaylara ve durumlara dalma Korku hissetmeme Bir obje dışındakine dikkat edememe
Dikkati toplama güçlüğü
Söz dinlememe Akranları ile iletişim ve oyun kurmada güçlük çekme Oyun oynarken başına buyruk davranma Amaca yönelik davranış azlığı Disipline yönelik olumsuz tavırlar sergileme
İlkokul
Ergenlik
Yetişkinlik
Dikkat toplama güçlüğü
Dürtüsel ve saldırgan davranışlar Yaşıtları ile ilişkide güçlükler Öğrenme güçlükleri Düşük kendilik algısı
Zayıf sosyal ilişkiler
Antisosyal ve salgırdan davranışlar Yaşıtları ile ilişkilerde güçlük çekme Okul başarısızlığı Düşük kendilik algısı
Davranım bozukluğu
İş ve evlilik yaşantısında sorunlar Alkol ve psikoaktif madde kullanımı
DEHB sorunu yaşayan bireylerin bazılarında kurallara uyum sağlama ile ilgili zorluklar yaşanmaktadır. İletişim alanında yaşanılan zorluklar sebebi ile karşıt tepki gösterme davranışları görülebilmektedir.
Ne Yapmalıyız?
Bireyin kendilik algısının artırılması üzerine bilişsel çalışmalar yürütülebilmektedir. Kurallara uyum sağlamanın bireye sağlayacağı faydalar örnek ve ödevler üzerinden anlatılmaktadır. Kurala uyum sağlamasının bireyin kendilik algısını geliştireceğini, bireysel varlığının ve kişiliğinin dışa itilmediğini gösterecek ödev planları düzenlenmektedir. Bireyin isteğinin karşılanmaması, değersiz olduğu anlamına gelmediği algısı üzerinde bilişsel terapi yöntemleri uygulanmaktadır. Bir başka taraftan ise davranışsal yaklaşım ile dikkat ve uyum sorunlarının önüne geçilebilmektedir. Bu yöntem psikoloğun yönlendirmesi ile özel öğretim uzmanları tarafından yürütülebilmektedir. Bireysel eğitim planlamaları ile ödüllendirici veya algısal düzeyi artırıcı çalışmalar yapılmaktadır. Bu terapi süreci bir takım çalışmasını gerektirmektedir. Aile, bakım verenler, öğretmenler, özel eğitim uzmanı ve hatta çevrede ilişkide bulunulan bireylerin de bu sürece katkı ve desteklerinin olması tedavi süresini hızlandırmaktadır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Alanında Hizmet Veren Psikologlarımızdan Detaylı Bilgi Almak İçin Tıklayınız.
Kıbrıs Psikolog | Kıbrıs Dikkat Eksikliği | Kıbrıs Hiperaktivite Bozukluğu