Polikistik Over Sendromu ve Beslenme

Polikistik Over Sendromu (PKOS) kadınlar arasında oldukça yaygın bir hormonal bozukluktur. PKOS’ta kadın vücudu daha fazla androjen hormonu üretir ve bu da yumurtlama döngüsünde bozukluklara neden olur. PKOS'un semptomları arasında adet düzensizlikleri, kistik overler, aşırı kıllanma, akne ve hızlı ve önlenemez bir şekilde kilo almak yer alır.

PKOS genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin birleşimi sonucu oluşur. PKOS, kadınların yaklaşık yüzde 5-12’sini etkiler ve sıklıkla çocuk sahibi olma sürecinde sorunlar yaşamalarına neden olur. PKOS semptomları her kadında farklıdır. Bazen hafif olurken bazen de şiddetli olabilir. Bazı kadınlarda adet dönemleri düzensiz olur, bazılarında ise tamamen durur. Ayrıca, PKOS’lu kadınların yaklaşık yüzde 70'i aşırı kilolu veya obez olma eğilimindedir, ancak normal ve düşük vücut ağırlığına sahip kadınlar da PKOS geliştirebilir. Beslenme tedavisi, PKOS semptomlarının yönetiminde önemli bir rol oynar. Bu yazıda, PKOS’un beslenme tedavisine kısaca değineceğiz.

Aşırı Kilo ve Obezite

PKOS'lu kadınların çoğu, kilo alma veya kilo sorunları yaşama eğilimindedirler. Bu, insülin direnciyle ilgilidir. İnsülin, vücudumuzun glikozu (şeker) kullanmasına yardımcı olan bir hormondur. Ancak, PKOS'lu kadınlar, insülinin etkilerine karşı daha az duyarlıdır. Bu da kan şekeri seviyelerini dengelemek için daha fazla insülin üretmelerine neden olur. İnsülin direncinin oluşmasıyla kanda glikozun artması aynı zamanda vücutta yağ depolama eğilimini artırır ve kilo almaya neden olur. PKOS odaklı beslenme tedavisi; genellikle az yağlı, düşük glisemik indeksli yiyecekler içerir. Glisemik indeks, bir yiyeceğin kan şekeri seviyelerine olan etkisini ölçer. Düşük glisemik indeksli yiyecekler, kan şekeri seviyelerini daha istikrarlı tutmaya yardımcı olur ve insülin direncini azaltır. Diyetinizi değiştirerek kilo kaybı sağlayabilir, PKOS semptomlarınızın şiddetini azaltabilirsiniz. Ayrıca kilo kaybı, insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olur ve ovulasyonu teşvik eder. Bu da hamile kalma şansınızı artırabilir.

Karbonhidratlar

PKOS olan kadınlar, diyetlerindeki karbonhidratları doğru bir şekilde yönetmelidirler. Karbonhidratlar, kan şekerini yükselten glikoz molekülleri içerirler. Yüksek karbonhidratlı beslenme insülin direncine sebep olarak kilo alma riskini artırır. Yüksek glisemik indeksli yiyecekler, özellikle PKOS olan kadınlar için önemli bir sorundur. Düşük glisemik indeksli yiyecekler, daha yavaş bir şekilde sindirilir ve kanda daha yavaş bir şekilde glikoz açığa çıkarır. Bu, insülin seviyelerindeki dalgalanmaları azaltarak, kilo kaybına ve insülin direncinin düşürülmesine yardımcı olur.

Düşük glisemik indeksli yiyecekler, tam tahıllar, sebzeler, birçok meyve ve baklagiller gibi kompleks karbonhidratlar içerir. Beyaz ekmek, şeker, patates kızartması ve beyaz pirinç gibi yüksek glisemik indeksli yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Ayrıca, işlenmiş gıdalar ve fast food tarzı yiyecekler de tüketim miktarının azaltılması gereken yiyeceklerdendir.

Yağlar

PKOS’lu kadınlar, doymuş yağ tüketimlerini de sınırlamalıdırlar. Doymuş yağlar, vücudun insüline karşı daha az duyarlı hale gelmesine neden olabilirler. Bu da insülin direncini artırır ve kilo almaya sebep olur. Sağlıklı yağlar, özellikle omega-3 yağ asitleri, PKOS’lu kadınlar için önemlidir. Omega-3 yağ asitleri, iltihap giderici etkilere sahiptir ve hormonal dengenin korunmasına yardımcı olabilir. Omega-3 yağ asitleri; somon, sardalya, keten tohumu, ceviz ve chia tohumları gibi yiyeceklerde bulunur. Ayrıca, omega-3 takviyeleri almak da faydalı olabilir.

Protein

Protein, PKOS tedavisinde önemli bir rol oynar. Yüksek proteinli bir diyet, kilo kaybını ve dolayısıyla ovulasyonu teşvik edebilir. Ayrıca, protein, tokluk hissinizi artırabilir ve öğünler arasındaki açlık hissini azaltarak dengeli beslenmeyi teşvik eder. Protein kaynakları arasında, tavuk, hindi, sığır eti, somon, ton balığı, yumurta, yoğurt, mercimek, nohut ve fasulye gibi besinler bulunur.

Mineraller ve Vitaminler

PKOS’lu kadınlar, bazı vitamin ve mineralleri yeterli miktarda almaya özen göstermelidirler. PKOS tedavisinde özellikle D vitamini önemlidir. D vitamini, insülin direnci seviyelerini düşürebilir ve dolayısı ile ovulasyonu teşvik edebilir. Ayrıca, magnezyum, çinko ve krom gibi mineraller de insülin direncini önlemeye ve hormonal dengenin korunmasına yardımcı olabilirler. D vitamini; somon, ton balığı, yoğurt, kefir gibi yiyeceklerde bulunur. Ayrıca, güneş ışığına maruz kalmak da D vitamini sentezine yardımcı olur.

Magnezyum; ıspanak, badem, avokado ve tam tahıllar gibi yiyeceklerde bulunur. Çinko; istiridye, kırmızı et, kabak çekirdeği ve kaju gibi yiyeceklerde bulunur. Krom; tam tahıllar, brokoli ve mantar gibi yiyeceklerde bulunur.

Su Tüketimi

PKOS’lu kadınlar, yeterli miktarda su tüketmelidirler. Su, vücuttaki toksinleri ve atık maddeleri uzaklaştırır ve vücudunuzun hidrasyon seviyesini korur. Ayrıca hormonal dengeyi ve hormonların doğru bir şekilde çalışmasını sağlar.

Egzersiz

PKOS tedavisinde egzersiz de önemlidir. Düzenli egzersiz kilo kaybını teşvik eder, insülin direnci seviyelerini azaltır ve hormonal dengenin korunmasına yardımcı olur. Egzersiz, aerobik egzersiz ve direnç egzersizi olarak iki şekilde yapılabilir. Aerobik egzersiz, kalp atış hızınızı artırır ve yağ yakımını teşvik eder. Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme ve yüzme gibi egzersizler, aerobik egzersiz olarak kabul edilir. Direnç egzersizi, kas kütlesini artırır ve metabolizmayı hızlandırır. Ağırlık kaldırma, yoga ve pilates gibi egzersizler, direnç egzersizi olarak kabul edilir. PKOS’lu kadınlar, haftada en az 150 dakika aerobik egzersiz ve haftada en az iki gün direnç egzersizi yapmalıdırlar.

Sonuç olarak, PKOS’lu bireyler, sağlıklı bir beslenme planı ve düzenli egzersiz yaparak PKOS semptomlarını yönetebilirler. Kompleks karbonhidratlar, sağlıklı yağlar, yeterli miktarda protein, vitamin ve mineraller, yeterli miktarda su tüketimi ve egzersiz; insülin direncini azaltır, hormonal dengenin korunmasına yardımcı olur ve kilo kaybını teşvik eder.

PKOS belirtilerini yönetmek için, bir diyetisyen veya sağlık uzmanıyla çalışmak, kişiye özel bir beslenme planı oluşturmak ve düzenli takip önemlidir. Ayrıca, takviyelerin kullanımı konusunda da bir uzmana danışmak gerekmektedir.

Diyetisyen Sevgi Baltacıoğlu

Nevşehir Diyestisyen | Beslenme Bozukluğu | Polistik Over Sendromu | Polistik Over Beslenme