Çocukluk Dönemi Gelişim Özellikleri Üzerinde DEHB Etkisi

Çocukluk Dönemi Gelişim Özellikleri Üzerinde DEHB Etkisi

DEHB (Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu) Nedir?

DEHB ( Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) genellikle çocukluk döneminde başlayan; aşırı hareketlilik, aktif ve dikkatin çok çabuk dağılması şeklinde görülen ve önemli işlevsellik sorunlara yol açan bir bozukluktur. Üç alt tipi mevcuttur her bir birey için bu belirtiler ve belirtilerin şiddeti farklılıklar göstermektedir.

 Bunlar;

• Ağırlıklı Olarak Dikkatsiz; Bu grupta yer alan çocuklar kolay odaklanamama ve çabuk dikkatlerinin dağılması şeklinde belirtiler göstermektedir.

• Ağırlıklı Olarak Hiperaktif- Dürtüsel; Bu grupta yer alan çocuklarda çok hareketlilik veya oto kontrolü sağlayamama gibi davranış örüntüleri gözlenmektedir.

• Her iki grubu da içeren birleşik belirti.

DEHB Belirtileri Nelerdir?

Ağırlıklı olarak Dikkat Eksikliği belirtileri görülen çocuklarda, 

- Dikkatsizlikten kaynaklı hata yapma,
- İyi bir şekilde dinleyememe,
- Yönergeleri izleyip uygulayamama,
- Kolaylıkla dikkatin dağılması sonucu odaklanamama,
- Diğerlerini uzun süre dinlemede zorlanma,
- Günlük olaylarda sık sık karşılaşılan unutkanlıklar,

Sık sık ve farklı şiddetlerde gözlemlenmektedir.

Ağırlıklı olarak Hiperaktivite ve Dürtüselliğin belirtileri görülen çocuklarda,

- Yerinde duramama ve belli bir süre oturamama,
- Uygunsuz bir şekilde koşturma,
- Aşırı hareketli olma,
- Sessiz aktivitelere katılmakta zorluk yaşama,
- Konuşmaları bölme veya konuşmalara müdahale etme,
- Aralıksız konuşma,
- Eşyalarının yerlerini unutma ve sürekli kaybetme,
- Kendisini ve çevresini tehlikeye atabilecek eylemler

Sık sık ve farklı şiddetlerde gözlemlenmektedir. Her bir çocuk için belirtiler farklılık gösterebilir ancak birçok DEHB’si olan çocukta genellikle bu belirtilerin birçoğu gözlemlenmektedir.

DEHB Çocukluk Dönemini Nasıl Etkiler?

DEHB’nin alt gruplarına göre çocukluk döneminde farklı etkilerden söz edebiliriz. Dikkat dağınıklığının ön planda olduğu durumda çocuğun daha çok akademik başarısı olumsuz etkilenir ve bir çeşit öğrenme zorluğu ile karşı karşıya kalınmış olur. Hiperaktivite ve dürtüselliğin ağırlıklı olarak görüldüğü durum için ise akranlarına nazaran çok daha hareketli ve tehlikeli davranışlar sergileyen çocuklar sorumluluklarını yerine getirme konusunda sorunlar yaşar. Çocuklarda gözlemlenen bu davranışlar gelişim dönemleri ile açıklanamaz ve yaşam işlevini birçok açıdan (akran ilişkileri, okul yaşamı, ilerleyen süreçlerdeki iş hayatı, çocuğun yaşamı ile ilgili sorumluluk ve görevleri..)  etkilemektedir.

DEHB tanısı almış çocuklarda zayıf sosyal beceriler, dürtüsel davranışlar, okul eğitimine karşı ilgisizlik gözlemlendiği için okullarında ve akran grupları içerisinde problemli sosyal ilişkilerle karşılaşabilmektedirler. DEHB’sine yönelik tedavi sürecine girmemiş çocuklar okul yaşamına daha zor uyum sağlamaktadırlar. Düşük akademik beceriyi kaçınılmaz yapan bu süreç DEHB’si olan çocukların tembel, yaramaz gibi etiketlere maruz kalmalarına sebep olmaktadır. Bunun sonucunda akranları ile olan ilişkileri zedelenmektedir ve çocukların daha az özgüvenli olmasına yol açabilmektedir. Akranlarına göre daha az akademik başarı sergilemesi öğrenimden uzaklaşmasına ve okula gitme konusunda isteksizliğe yol açabilmektedir. Çocukların kendi gelişimsel dönemine özgü benlik oluşumları da bu süreçte olumsuz şekilde etkilenebilmektedir. 

Özellikle ağır dürtüsel davranış sergileyen çocuklarda yaşamlarını tehlikeye atma durumları görülebilir. Sosyal çevre olarak yaramaz olarak nitelendirilen bu çocuklar herhangi bir destek almadıkları için yaşamlarının belli dönemlerinde kendilerini tehlikeye atabilecek evde yangın çıkarma, aileden gizli ilaç kullanımı, kaza geçirme gibi eylemler sergileyebilir.  Bu nedenle erken dönemde aile ve okul tarafından DEHB’nin fark edilip alanında uzman kişiler tarafından gerekli desteğin ve tedavinin sağlanması çocuğun gelişim döneminin en az olumsuz etki ile sonuçlanması açısından önemlidir.

Çocuklar İçin DEHB Tedavisinde Hangi Uzmanlara Başvurulmalıdır? 

DEHB’ nun resmi teşhisi çocuk psikiyatristleri tarafından konulmaktadır. Tedavi süreci gerekli terapi eğitimini almış olan uzmanlar tarafından (psikiyatri, psikolog, psikolojik danışman, özel eğitim uzmanları, çocuk gelişimciler) gerçekleştirilir. 

DEHB Tedavi Süreci Nasıldır?

Bu süreçte ilaç kullanımı şiddetli belirtiler gösteren bireyler için gerekli olabilir. Psikoterapi süreci ise sosyal beceriler konusunda destek sağladığı için ilaç tedavisine göre daha işlevseldir. Terapi seanslarında çocuğa günlük yaşamsal ve akademik alanda beceriler kazandırılarak çocuğun DEHB ile yaşaması kolaylaştırılmaktadır. Uzmanlar tarafından öncelikle bazı testler ile dikkat düzeyi belirlenmektedir daha sonra ise çocuğa uygun olan program (BBMP, Neuossound Bilişsel Gelişim Programı..) ile terapi süreci yürütülmektedir ve programın uygulanması esnasında ilaç kullanılmamaktadır. Seanslar sonlandıktan sonra tekrardan uzmanlar tarafından test uygulanarak DEHB’nin büyük oranda azaldığı gözlemlenmektedir. Terapi süreci genellikle 12-14 seanstan oluşmaktadır. Bu süreçte aile eğitimleri ile de süreç desteklenerek tedavide daha da fazla başarılara ulaşılmaktadır.

Ücretsiz Dikkat Testi yaptırmak için Tıklayınız.