Kişilik bozuklukları ergenlik ve genç erişkinlik döneminde başlar ve uzun süre devam etme eğiliminde olup, Ailede, sosyal çevrede ve iş yaşamında kayıplara veya ciddi uyum sorunlarına yol açan davranış ve uyum bozukluklarıdır. İnsanların hayatlarını önemli ölçüde olumsuz etkiler. Erkekler ve kadınlar eşit olarak etkiler ve çeşitli nedenlerle etkilenirler. Karakterimiz sürekli gelişebilse de bu gelişimin çocukluk döneminde daha hızlı olduğu söylenebilir. Kişiliğimiz mizacımız ve karakterimizden oluşur. Hayatımız boyunca bize ‘’o nasıl biri’’ sorusuna cevap verir.
Kişilik bozuklukları iç yaşantı ve davranışlarının kişinin kültürünün beklentilerinden belirgin şekilde değişmesiyle ortaya çıkan süreğen bir örüntüdür. Bu örüntü dört alanın en az ikisinde kendisini gösterir, biliş (kendini, başka insanları ve olayları algılama ve yorumlama yolları), duygulanım (duygusal tepkilerinin görülme sıklığı, yoğunluğu, değişkenliği, uygunluğu), kişiler arası işlevsellik, dürtü kontrolü.
Bu sürekli örüntü esneklik göstermez ve çok çeşitli kişisel ve toplumsal durumları kapsar. Bu örüntü değişmez, uzun süredir vardır, başlangıcı en azından genç erişkinlik ya da ergenlik dönemine uzar.
Bu sürekli örüntü, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya, toplumsal-mesleki alanlarda veya diğer önemli işlevsellik alanlarında bozulmaya yol açar. Patolojik kişilik özellikleri hasta tarafından genellikle normal olarak algılanır ve hasta bundan şikayetçi değildir.
Hastalar genellikle çevreyi kendilerine uydurmaya çalışırlar ve çevreyle sürtüşürler. Özellikler belirli bir süre, kişi veya ortamla sınırlı değildir. Süreğendir, hemen her ortamda ve kişi ya da toplulukta kendisini gösterir.Kişilik bozuklukları, kendi gruplarında yer alan ağır ruhsal bozukluklar arasında yaygındır. Kişilik bozuklukları, madde kullanımı, duygudurum bozuklukları (depresyon veya bipolar bozukluk) ve anksiyete bozuklukları gibi diğer psikiyatrik bozukluklarla birlikte ortaya çıkabilir. Kişilik bozukluklarının çoğu, kişiliğin geliştiği ve olgunlaştığı ergenlik döneminde ortaya çıkar.
DSM-IV e göre kişilik bozuklukları 3 küme altında toplanır ve 9 kategoriye ayrılır.
A Kümesi: 3 tiptir; paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozuklukları. Bu hastalar “tuhaf” ve sıra dışıdırlar.
B Kümesi: 4 tiptir; histriyonik, borderline, narsisistik, antisosyal kişilik bozuklukları. Bunlar dramatik, duygusal-dürtüseldir.
C Kümesi: 3 tiptir; obsesif-kompulsif, çekingen, bağımlı kişilik bozuklukları. Bunlar kaygılı, korkulu ve anksiyözdür.
Herhangi bir kişilik bozukluğun sahip olmanın yaygınlığı yaklaşık %10’dur. En sık görülenleri bağımlı, histriyonik, obsesif-kompulsif, antisosyal ve borderline kişilik bozukluklarıdır.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI TEDAVİSİ NEDİR?
Türüne bağlı olarak değişebilir ancak psikoterapi (Danışmanlık) tedavinin ana unsurudur. Bu psikoterapi sürecinde ortaya çıkabilecek ataklar olabilir.
Psikoterapide hatalı düşünce kalıplarını değerlendirmeyi ve yeni düşünce ve davranış kalıplarını öğrenmeyi amaçlar. Tedavi ayrıca başa çıkma ve kişilerarası becerileri geliştirmeyi amaçlar.
Kişilik bozuklukları tedavi edilmezse durumun daha da kötüleşebileceği göz ardı edilmemelidir.
Kişilik bozukluğu olan kişiler ileriki yaşlarda alkol veya uyuşturucu kullanabilir, şiddete meyilli olabilir, hastaneye kaldırılabilir, kendilerine veya çevrelerine zarar verebilirler.
Sizde ya da ailenizde ya da topluluğunuzda bir kişilik bozukluğu varsa, en iyi nasıl destek ve teşvik sağlayabileceğiniz konusunda bir psikologla konuşabilirsiniz.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARINNIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Belirtiler genellikle ergenlik ve erken erişkinlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Ergenlik dönemleri kişinin aile ortamından çıkıp sosyal çevresiyle etkileşiminin arttığı, kendini birey olarak ifade etmeye başladığı dönemlerdir.
Aile içindeyken fark edilmeyen bazı kişilik özellikleri sosyal çevrede daha fark edilir olmaya başlayabilmektedir. Kişilik bozukluklarında, kişinin karakter özellikleri ve davranışları zaman içinde devam ederek aile, sosyal ve iş hayatını etkiler ve bozar. Kişilik bozukluklarının belirtileri, kişilik bozukluğunun türüne göre değişiklik gösterebilir.
Çevreyle etkileşimde daha çok olan kişilik bozukluklarının yanı sıra, içe dönüklük ve utangaçlık olan kişilik bozukluğu belirtileri de vardır. Bazen, kendi yaşadıkları zorlukları için başkalarını da suçlama eğiliminde olabilirler. Bu durumlarda, insanların çevresi zarar görür.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI NEDENLERİ
Ailede kişilik bozuklukları veya diğer akıl hastalıkları öyküsü
Çok değer verilen birinin ölümü
Dengesiz veya travmatik aile hayatı
Beyin kimyasında ki ve yapısındaki farklılıklar gibi nedenlerin sebep olabileceği düşünülmektedir. Kişilik Bozuklukları hem bireyin kendisini hem de o bireyi önemseyenlerin yaşamlarını önemli ölçüde etkiler. Kişilik bozuklukları iş, okul veya ilişkilerde ciddi sorunlara neden olabilir.
Ataşehir Kliniğimizde psikoterapi hizmet veren uzman psikologlarımızdan randevu oluşturmak için Tıklayınız.
Anahtar Kelimeler: Ataşehir Kişilik Bozukluğu Tedavisi | Ataşehir Kişilik Bozukluğu | Ataşehir Kişilik Bozukluğu Belirtileri