Apraksi Nedir ?

Kas fonksiyonlarının normal olmasına rağmen, beceri gerektiren hareketlerin yapılamaması; istemsiz hareketler korunurken, istemli kas hareketlerinin planlanması, programlanması ve sıralanmasındaki bozulmasıdır. 

Apraksi davranışsal nörolojik sendromların en önemlilerinden biridir. Bireyin hayatına yaşamsal sınırlar getirerek kişileri üzen bir sorun haline gelir. Hastaların çoğu felçli değildir ama daha önceden yapabildikleri beceri gerektiren hareketleri nasıl yaptıklarına dair bilgiyi kaybetmişlerdir. 

Apraksi alanyazında her biri farklı bir yetinin yapılamamasını tanımlayan çeşitli adlarla anılır. 

Bunlardan bazıları; konuşma apraksisi, bukkofasiyal apraksi, ideamotor apraksi, limb apraksi ve oral apraksidir.

Aprakis motor sistem yetersizliğini düşündüren bir sendromdur. Hareketlerin planlanmasında daha önceden öğrenilmiş ve saklanmış hareketlerin benzerleri kullanılır. Hareketleri temsil eden bu 3 boyutlu formüller sol hemisferin inferiyor parietal lobunda saklanır. Beynin bu bölgesini etkileyen hasarlar (inme, demans, tümör gibi) bu tür becerilerin nasıl gerçekleştireceğine dair bilgilerin kaybolmasına neden olur. Apraksi başka lokalizasyondaki lezyonlar sebebiyle de oluşabilir.

Konuşma apraksisine baktığımızda hastanın söylemek istediklerini doğru söylemede zorluk çektiği görülmektedir. Bazen bir ses veya kelimeyi doğru üretirler fakat bazen de üretemezler. Ne söyleyeceklerini bilirler ancak konuşmanın gerçekleştirilmesi aşamasında var olan hareketleri nasıl gerçekleştireceklerini bilmezler.

Konuşma apraksisinin şiddeti hafiften ağıra giden oranlarda değişebilir.

Konuşma apraksisinde 2 önemli tipten bahsedilir. Edinilmiş ve gelişimsel konuşma apraksisi.

Edinilmiş konuşma apraksisi her yaştan insanı etkileyebilir. Genellikle yetişkinlerde gözlenir. Beynin konuşma ile ilgili bölümlerinin hasarlanması nedeniyle var olan konuşma yetilerinde kayıp ya da yetersizlik şeklinde çıkar. Beyindeki hasar, inme , beyin travması, tümör veya beyni etkileyen bir başka hastalıktan kaynaklanabilir. Edinilmiş konuşma apraksisi, konuşma üretimini etkileyen kas zayıflığı (dizartri /dysarthria) ile ya da sinir sistemine gelebilecek bir hasarla (afazi laphasia) birlikte oluşabilir.

Gelişimsel konuşma apraksisi genellikle çocuklarda ortaya çıkar ve doğumdan itibaren gelişir. Kızlardan çok erkek çocukları etkiler. Bu bozukluğun bilinen diğer isimleri gelişimsel sözel apraksi (developmental verbal apraxia), gelişimsel sözel dispraksi (developmental verbal dyspraxia), sesletim apraksisi (articulatory apraxia), ve/veya çocukluk apraksisi'dir (childhood apraxia of speech). Gelişimsel konuşma apraksisi çocukların normal akranlarına göre daha yavaş bir konuşma gelişimi izledikleri gelişimsel konuşma gecikmesinden farklıdır. Gelişimsel konuşma apraksisinin nedeni veya nedenleri henüz bilinmemektedir. Gelişimsel konuşma apraaksisi olan çocukların kendilerini ifade edebilmekten farklı sorunları da vardır. Bunlar dizartri gibi konuşma sorunlarını ve zayıf sözcük dağarcığı, yanlış gramer, okuma, yazma, matematik, uyum, motor-beceri sorunları veya yutma ve çiğneme gibi sorunları içerebilir. Bu yetersizlik karmaşık bir gelişimsel bozukluğa işaret ettiği için tanısı çok güçtür; dil ve konuşma terapisi uzmanlarının ayrıntılı değerlendirmesini gerektirir. Erken tanı ve müdahale ile kişinin en iyi şekilde terapiden fayda görmesi gözetilir. Siz de olabildiğince erken bu adımları atarsanız yapabileceğiniz en etkili adımlar gerçekleştirilmiş olur ve dil ve konuşma terapisti kişiye özel terapi planı ile maksimum faydayı  gözeterek kişinin ihtiyacına yönelik müdahalede bulunulur.

Anahtar Kelimeler: Nevşehir Dil ve Konuşma Terapisti | Nevşehir Konuşma Apraksisi | Nevşehir Apraksi