0-3 Yaş Gelişim Özellikleri

0-3 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ

Çocuğunuzun sağlıklı büyüme ve gelişme adımlarını tamamlamasına yardımcı olmak için çocuğunuzun fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimini izlemek önemlidir. Bugünkü yazımızda çocukların yaş gruplarına göre bu alanlarda sahip oldukları/edinmiş olabilecekleri genel gelişim özelliklerine yer verdik. Bu yazıda yer alan gelişimsel özellikler, bebeklerin ve çocukların doğumdan 3 yaşına kadar geçirdikleri aşamalar için genel bir şablon haritasıdır.

0-3 Yaş Neden Önemlidir?

Bu dönem; anne ve çocuk arasındaki duygusal bağın çok güçlü olduğu ve büyümenin, gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir. Erken çocukluk aynı zamanda çocukların çevre ile etkileşimlerinden en çok etkilendikleri dönemdir. Bu süre zarfında sağlık, büyüme, gelişme ve eğitimin temelleri atılır. 

Ebeveynler, bebeklerinin normal bir hızda gelişip gelişmediğini bilmek isterler. Bu yazı da çocuklarla ilgili olarak verilen gelişim özelliklerinin belirtilen yaş diliminde mutlaka gerçekleşmesi gerekli değildir. 

Bazı çocuklar bu özellikleri daha erken, diğerleri aylar veya yıllar sonra edinebilir.

 Çocuğunuzun fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimini izlemek, çocuğunuzun sağlıklı büyüme ve gelişme adımlarını tamamlamasına yardımcı olmak için önemlidir. Bu yazıda  ele alınan gelişimsel özellikler, bebeklerin ve çocukların doğumdan 3 yaşına kadar geçirdikleri aşamaların genel bir şablonudur.

Unutulmamalıdır ki her çocuk biriciktir ve gelişim basamaklarını kendi hazır oluş durumuna, genetik ve çevresel faktörlere göre tamamlayacaktır.

0-3 Yaş Dönemi Beyin Gelişimi 

Beyin gelişimi üzerine yapılan araştırmalar, 0-3 yaştaki beyin gelişiminin diğer dönmelerden daha hızlı olduğunu ve çevrenin beyin gelişimi üzerinde önemli etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Yaşamın ilk yıllarında beyinde bulunan nöron ve bu nöronların buluşma noktası olan sinapsların sayısı hızla artmaktadır. Bu artış beynin algısal, duyusal, düzenleyici, duyumotor ve işlemler açısından gelişmesini sağlar.
 

0-1 YAŞ GELİŞİM DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ

0-3 AY AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
- Bebeği yaşama hazırlayan doğuştan sahip olduğu refleksleri vardır. İlk haftalarda bebeğin çene ve dudaklarına dokunulduğunda gülümsemesi reflekstir. Göz kırpma ve emme refleksi vardır. 

Küçük Kas Gelişimi
- Avucuyla bir şeyler yakalamak ister ancak bu hareketleri istem dışıdır.
- Hareket eden nesneleri gözle takip eder.

Zihinsel Gelişim 
- Çevresini beş duyusu ile algılar.
- Hareketleri ve nesneleri takip eder, etrafındaki sesleri dinler.
- Dikkatini 45 sn. kadar toplayabilir, bakabilir.
- Aile bireylerini, öğrendiği nesneleri ve sesleri tanır.

Dil Gelişimi
- İhtiyaçlarını ağlayarak belli eder.
- İnsan ve müzik sesi duyduğunda sakinleşir. “o”, “a” sesleri çıkartır.

Sosyal - Duygusal Gelişim
-İnsan yüzü gördüğünde, kucağa alındığında ve emdiğinde sakinleşir, ağlamayı durdurur.
-İnsan yüzüne ve sese bakar, gülümser.
-Görüş alanı içinde hareket eden kişileri izler.
-Aile bireylerini ve öğrendiği nesneleri tanır.

Özbakım Gelişimi
-Bu dönemde çocuğumuz emer. Beslenmeyi bekler.

7-12 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
-Sürünür, oturur.
-Destekle ayağa kalkabilir, tutunarak kısa bir süre yalnız başına ayakta durabilir ve tekrar geri oturabilir.
-Emekler, bazı bebekler yürür.

Küçük Kas Gelişimi

-Baş parmağını diğer parmaklarının karşısına getirerek kavrar.
-Küçük nesneleri tutar.
-İşaret parmağını kullanır, deliklere parmağını sokar
-Küçük nesneleri kabin içinden çıkarır ve içine koyar.
-Tek elini kullanmayı tercih eder.
-Ellerini çırpar.
-Kutuların kapaklarını kaldırır.

Zihinsel Gelişim
-Bebeğin büyürken öğrenmesinin önemli bir bölümü taklit yoluyla olur. Annenin her hareketini ve sesini taklit etmeye çalışır.
-Resimlere bakar.
-Küçük nesneleri elleri ile, büyük nesneleri kolları ile tutar.
-Yükseklikten korkar (9 ay).
-Saklanan nesnelere bakar, ilgilenir, arar, bulur.

Dil Gelişimi
-Aynı heceleri iki-üç kez tekrar eder (ba-ba, ma-ma-ma).
-Yetişkin konuşmasına benzeyen, ama anlaşılmayan uzun dizeler meydana getirir.
-Nesneleri çuf-bul, hav hav şeklinde adlandırır.
-Tanımadığı nesne adı söylendiğinde bakar, gösterir.
-Anne-baba der ve gösterir.

Sosyal - Duygusal Gelişim
-Tanıdığı kişilere sarılır, öper.
-Yabancıdan ve yabancı ortamdan, seslerden, yükseklikten korkar, ailesini ister.
-9. ayda bebekler birçok duygularını belli etmeye başlarlar. İlgi, kızgınlık, neşe, şaşkınlık ve korku gibi duygularını seslerle ifade ederler.
-Aynadaki görüntüsü ne uzanır, oynar.
-Oyuncak ile oynar ve aile bireyleri ile oynamaktan hoşlanır.
-Diğer çocuklarla ilgilenir.
-Baş-baş, el çırpma taklitleri yapar.
-Öz benlik, bağımsızlık başlar.
-Hayır'ı anlar, olumsuz tepki gösterir.

Özbakım Gelişimi

-Beslenme için araçlar (kaşık-bardak) kullanır.
-Ayakkabısını ve çorabını çıkarır.
-Giyinirken-soyunurken yardımcı olur, isteklidir.

EBEVEYNLERE ÖNERİLER
-Fiziksel temas oldukça önemlidir. Fiziksel temasla beraber beynimiz oksitosin hormonu yani sevgi hormonu salgılar. Fiziksel temas mutluluk gibi olumlu duyguları arttırırken stres gibi olumsuz duyguları da azaltır. Bu nedenle Çocuğa dokunmak, sarılmak, kucaklamak; onun büyümesini ve duygusal gelişimini etkiler, harekete geçirir. 
-Mümkün olduğu kadar çocuğunuzla konuşun, nesnelerin isimlerini söyleyin. 
-Çocuğunuza ninni, şarkı, tekerleme söyleyin, hikayeler anlatın. 
-Ağlama, küçük çocukların ihtiyaçlarını bildirme yoludur. Ağlayarak çevreleri ile iletişim kurarlar. Çocuğun ağlamasına, ona dokunarak onunla yatıştırıcı bir ses tonu ile konuşarak hemen cevap verilmelidir. Bu yaklaşım çocukta güven duygusunun geliştirilmesine yardımcı olur. 
-Bebek sizi seyreder ve ağız hareketlerinizi taklit etmeye çalışır. Bu nedenle konuşurken ona doğru dönüp yakınlaşarak ve doğrudan yüzüne bakarak dudak hareketlerinizi gösterecek şekilde konuşun.

13-15 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
-Merdiven basamaklarını, dizlerini ve ellerini kullanarak çıkabilir.
-Tek başına ayakta durabilir, sıralayabilir, yürüyebilir.
-Yere eğilip tekrar ayağa kalkabilir.

Küçük Kas Gelişimi
-Kutuların içine nesneleri doldurup boşaltmaktan hoşlanır.

Zihinsel Gelişim
-Bir örtü altına saklanan oyuncağı bulur.
-Yeni hareketleri taklit eder (pisi- pisi, tel sarar gibi).

Dil Gelişimi
-Basit kelimeleri öğrenebilir.
-Ana vücut parçalarının adlarını anlar, gösterir.
-Ismini tanır ve sorulduğunda adını söyler.
-Kendisi için önemli olan bazı insanların, hayvanların ve eşyaların isimlerini bilir.

Sosyal - Duygusal Gelişim
-Yabancılardan korkabilir.
-Özel bir oyuncak ya da eşyaya bağlılık gösterir.
-Aynada kendisinin farkına varır ve seslerle iletişim kurabilir.
-Kızdığını yüzü ile belli eder.
-Bağımsız, kendi hakları ve tercihleri olan bir birey olduğunun farkına varmaya başlar. Kendini kanıtlamak ister
-İnsanların kendisini seyredip alkışlamalarına bayılır. Ilgi çekmek için şirinlikler yapar.

Özbakım Gelişimi
- Giydirilirken vücudu ile yardımcı olur.
-Şapkasını, ayakkabılarını, çoraplarını ve pantolonunu çıkartmayı sever ancak geri giyemez.

19-21 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
-Yardımla merdiven iner-çıkar
-Olduğu yerde sıçrar.
-Topu havaya atar.

Küçük Kas Gelişimi
- Elinde kolaylıkla iki nesne tutar.
-  5-6 küpten kule yapar.
-Bir elini diğerine göre daha fazla kullanır.

Zihinsel Gelişim
-Benzer iki nesneyi eşleştirir. 
-İki rakamı tekrar eder.

Dil Gelişimi
-İki sözcüklü cümleler kurar. (anne, atta)
-Hayır, istemiyorum”, “yapmayacağım” demekte ustalaşmaya başlar.
-Çocuk şarkılarını dinlemeyi ve kendisine kitap okunmasını sever.

Sosyal - Duygusal Gelişim
-Kıskançlığını açığa vurabilir.
-Diğer bir çocuk ya da yetişkine sempati göstermeye başlar.
-Yetişkinin yanında tek başına oynarlar.

Özbakım Gelişimi
-Bardak ve kaşık kullanabilir. Kendi başına yemek yiyebilir.
-Dişlerini yardımla fırçalayabilir.
-Bazen kakası geldiğini veya bezinin ıslandığını haber verebilir.

22-24 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
- Olduğu yerde sıçrar.
-Topu sepetin içine atabilir.
-Parmak ucunda birkaç adım yürüyebilir.
-Yetişkin sandalyesine çıkar oturur.
-Yürümektense koşmayı tercih eder.

Küçük Kas Gelişimi
-Döndürülerek açılıp kapanan kapakları açabilir.
-Yoğurma maddelerini şekillendirmekten hoşlanır.

Zihinsel Gelişim
-Bir ve çok arasındaki farkı ayırt edebilir.
-Tanıdığı nesneleri TV ekranında tanır.

Dil Gelişimi
-50 veya daha fazla kelime bilir.
-Basit hikayeleri dinler.
-Resimlerden tanıdığı hayvanın adını söyler. (kedi, köpek, kuş gibi)
-Susadığı zaman su, acıktığı zaman yemek ister.
-"Bu ne?" sorusunu sorar.

Sosyal - Duygusal Gelişim
- Basit hayali oyunlar oynar (örn: bebeği, arabası ile).
-Başkalarıyla karşılıklı oyunlar oynar ancak paylaşmayı hala bilmez.
-Eleştiriden çok kolay incinir.
-Su oyunlarından hoşlanır.
-Müzik eşliğinde dans etmekten hoşlanır.
-Başkalarını kontrol etmekten ve onlara emirler vermekten hoşlanır.
-Oyuncakların toplanması gibi basit ev işlerine yardım eder.
-Kızgınlığını bazen vurarak ya da ısırarak gösterir.

Özbakım Gelişimi
-Acıktığında yemek, susadığında su ister.
 

EBEVEYNLERE ÖNERİLER 
-2 yaş dönemi bebeklikten çocukluğa geçiş dönemidir. Pasif ve bağımlı olmaktan kurtulmak isteyen çocuk, inatçı ve öfkeli olabilir.
-Bu dönem soru çağıdır ( bu ne ? ) soru sorduğunda mutlaka sorularını cevaplayın. 
-Mümkün olduğu kadar çocuğunuzla konuşun. 
-Duygularını isimlendirin; '' oyuncağınla oynadığın için mutlusun.''
-Duygularını dinleyin anlamaya çalışın.
- ''Anne su '' gibi iki kelimelik cümle kullandığında siz '' su istiyorsun '' diyerek çocuğun söyleyemediği şeyi tanımlayın. 
-Duygularını hafife almayın. Korkup size geldiğinde ''Bunda korkacak ne var?'' demeyin.
-Onunla inatlaşmayın sabırla öfkesinin dinmesini bekleyin. Bu sırada ilgisiz kalın. olumsuz davranışı bittiğinde yeniden ilgilenin. Neden istediğini yapmadığınızı anlatın. 
-Çocuğunuza seçim hakkı verin. Örneğin oyuncağını paylaşma konusunda ''Hangi oyuncağınla arkadaşının oynamasına izin verirsin ?'' diye sorun.

25-30 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişim
-Topu ileri doğru tekmeler. 
-Ev içinde her yere tırmanır.
-Oradan oraya zıplar.

Küçük Kas Gelişimi
-Şeker veya sakız ambalajlarını açabilir.
-Kitabın sayfalarını teker teker çevirebilir.
-Dik çizgi çizebilir (bakarak).

Zihinsel Gelişim
-"Önce" ve "sonra" kavramlarını ayırt eder.
-Arka arkaya söylenen iki sayıyı tekrar eder.
-"Ne ile işitirsin?" sorusuna doğru cevap verir.

Dil Gelişimi
-Üç veya daha çok kelimeli cümleler kullanır.
-"İçinde", "dışında", "üstünde" gibi bazı yer bildiren kavramları anlar.

Sosyal - Duygusal Gelişim
- Ben merkezcil davranmaya devam eder.
-Oyuncaklarını paylaşmaktan hoşlanmaz.

Özbakım Gelişimi
- Giysilerini tamamen çıkarabilir.
-Gündüzleri altı kurudur.
-Ellerini yıkayıp kurular.
-Kendiliğinden, biraz yardımla giyinir.

31-36 AY ÇOCUĞUNUZUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Büyük Kas Gelişimi
-Koşarak oynanan oyunlardan hoşlanır.
-Ayak değiştirerek merdiven çıkar, inerken kontrollü iner.
-Büyük topu elleri ve kolları ile yakalayabilir.
-Tek ayak üzerinde kısa süre durabilir.

Küçük Kas Gelişimi
-Daireler çizerek karalamalar yapabilir.
-Yardımla kâğıt kesebilir.

Zihinsel Gelişim
-3 aşamalı komutları aklında tutar ve sırasına uygun olarak yerine getirir.
-Cinsiyetini bilir. Kız ve erkek arasındaki fark, cinsel organlar ilgisini çekmeye başlar.
-Bir rengi bilir.

Dil Gelişimi
-Adını, soyadını söyler.
- Nesnelerin birbirine göre boyut ilişkisini kavrar (büyük, küçük).
-Resimde gördüklerini anlatır.
-Kendisi hakkında bir şey anlatırken isminin yerine “Ben” der.

Sosyal - Duygusal Gelişim
- Kendisinden büyük kardeşleri ve ebeveynleri ile minder oyunları oynamaktan hoşlanır.
-Özellikle söyledikleri anlaşılmadığı zaman kızabilir ve saldırgan davranışlar sergileyebilir.

Özbakım Gelişimi
-Bir tek düğmesini ilikler.
-Gündüz tuvalet eğitimi tamamlanmıştır.
-Tuvalete gitmek istediğini yetişkine haber verir.
-Palto ya da geniş bir hırkayı gidebilir.
-Yanlış ayağa da olsa ayakkabılarını giyebilir.

EBEVYENLERE ÖNERİLER
-Çocuklarınızın işlerini kendi başına yapmalarına izin verin.
-Çocuklarınıza ev işinde yapabilecekleri basit görevler verin.
-Çocuğunuz beslenme, temizlik, giyinme gibi yeni alışkanlıklar kazanırken ona yardım edin.
-Tuvalet eğitimi surecinde sabırlı olun.
-Çocukların olumlu davranışlarını (başarılarını) övün. Olumlu davranışlarını takdir etmek hem çocuğu mutlu edecek hem de bu olumlu davranışlarını tekrar etmesini sağlayacaktır. Yaşı için yeni olan bir davranışı deneyip başarabilen çocuk kendisiyle gurur duyar.

Eğitim katılım sertifikası almak için formu doldurun. Form doldurmak için Tıklayınız.

Güncel Ücretsiz/Ücretli Anne-Baba Eğitimlerini / Ebeveyn Eğitimlerimizi takip etmek için gruplarımızdan herhangi birine giriş yapabilrsiniz.

1. Grubumuz için Tıklayınız.

2. Grubumuz için Tıklayınız.

3. Grubumuz için Tıklayınız.

4. Grubumuz için Tıklayınız.
 

0-3 Yaş Gelişim Özellikleri Eğitim dokümanlarına erişim için Tıklayınız.