Jest Kullanımının Sözel Dil Becerilerini Desteklemede Rolü

Jestler, ön pragmatik becerilerin gelişiminin önemli bir göstergesidir.

Parmakla bir yere işaret etme, oyuncağı kaldırarak yetişkine gösterme, bay-bay yapma veya ‘kuş’ anlamına gelecek şekilde kolları iki yanda çırpma eylemlerinin her biri birer jesttir.

Bir ihtiyacı gidermek, bildirimde bulunmak, ortak dikkat kurmak, selamlamak vb. bir  iletişim niyeti taşıdıkları için jest niteliği kazanırlar.

Araştırmaların işaret ettiğine göre, çocukların jestler açısından evrelerden geçtikleri söylenebilir.

Birinci evrede, yaklaşık 1;6 yaşa kadar jestlerin sözcüklere karşı üstünlüğü vardır yani iletişim kurmak için jestler, sözcüklerden daha fazla kullanılırlar.

1;6 yaş civarına denk gelen ikinci evrede ise iletişimde sözcüklerle jestlerin ağırlığı başa baş durumdadır ancak kısa süren bir dönemdir ve yerini üçüncü evreye bırakır.

Üçüncü evrede, 2 yaşı doldurmaya doğru ise sözel iletişim, jest kullanımının önüne geçer.

Araştırmaların gösterdiğine göre, çocukların 14. ve 18. aylardaki jest dağarcıklarının genişliği, 3;6 ve 4;6 yaşlarındaki sözcük dağarcıklarının yordayıcısıdır.

Benzer şekilde 18 aylıkken olan jest+sözcük kombinasyonları, 3;6 yaşında kurulan cümlelerin sentaktik karmaşıklığı ile pozitif yönde ilişkilidir.

Kuşa işaret ederken ‘kuş’ diyen çcoukların yaklaşık 5-6 ay sonra ‘kuş uçtu’ ikili sözcesini kurmaya başladığı bildirilmiştir.

Üstelik eğer çocuk, işaret etme jesti yaparken gösterdiği varlıktan farklı bir adlandırma yaparak konuşmanın semantik içeriğine bilgi ekliyorsa, örneğin kuşu gösterirken ‘uyu’ diyerek ‘kuş uyuyor’ anlamına gelebilecek bir birleşim oluşturduysa bu süre 2-3 aya inmiştir.

Çocuklar, kendilerine anlatılan bir öyküye hiç jestin etmemesindense jestlerinin eşlik etmesi durumunda öyküyü daha iyi hatırlayabilmekte ve öykü hakkında sorulan soruları daha doğru yanıtlayabilmektedirler.

Ebeveynleri daha fazla jest kullanan 14 aylık ve 15 aylık çocuklar da aynı ölçüde daha çok jest yapmaktadır.

Ebeveynlerin çocuklarının jestlerini anlayarak bunları sözcüğe dökmesi çocukların bu sözcükleri edinmesini hızlandırmaktadır. Siz de çocuğunuzun anlamsal  bağlantıları kurmasına yardımcı olmak için sözel dili jestlerle birleştirebilir  ve sözcük edinimini hızlandırarak sözcük dağarcığının genişlemesini destekleyebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler: Kayseri Dil ve Konuşma Danışmanlığı | Kayseri Konuşma Bozukluğu | Jest Kullanımı