Üstün Yetenekli Çocuklar
Üstün Yetenekli Çocuklar
Üstün Zekalı Çocuk Kimdir?
Üstün zekalı çocuklar, belirli akademik alanlarda yüksek zeka, yaratıcılık, sanat, liderlik ve yüksek performans gösteren çocuklardır.
Üstün yetenekli çocuk tanımında üç temel unsur arasındaki etkileşim göze çarpmaktadır. Bunlar:
1- Genel gelişim düzeyleri ortalamanın üzerinde olması,
2- Üstün yaratıcılık becerileri göstermesi,
3- Yüksek sorumluluk duygusu yani kendisine verilen görevi tamamlamaya tam motive olma,
4- Bir problemin olası sonuçlarını görme yeteneğine sahip olmak diyebiliriz.
Üstün Zekalı Çocukların Normal Çocuklardan Farklılıkları Nelerdir?
Üstün zekalı ve normal çocuklar arasında biyolojik farklılıklar vardır. Üstün zekalı çocukların beyinlerinde sinaptik bağların oluşumu normal çocuklara göre daha fazla ve etkindir. Üstün zekalı Üstün zekalı çocukların beyinlerindeki nöronlar biyokimyasal olarak daha farklıdır ve ortaya çıkan bilgi işleme merkezleri daha karmaşık düşünceleri işleyebilir. Prefrontal korteks aktivitesi, üstün zekalı insanların beyinlerinde meydana gelir ve bu da daha fazla bilgiyi işlemeye ve içgüdüsel düşünmeye yol açar. Üstün zekalı çocukların beyinlerinde daha fazla alfa dalgası bulunur. Bu, daha kolay ve odaklanmış öğrenmeye, hafıza ve entegrasyon için daha fazla bellek kapasitesine neden olur.
Üstün Zekalı Çocuklar Özellikleri Nelerdir?
Üstün yetenekli ve üstün zekaya sahip çocukların, yaşamlarının ilk dönemlerinden itibaren normal gelişim standartlarını sergileyen çocuklara göre gelişim evrelerine daha hızlı ulaştıkları görülmektedir. Bununla beraber üstün yetenekli çocukların özellikleri şunlardır;
Çok yaratıcıdırlar. Bu şekilde düşünme becerileri gelişmiştir.
- Sorunlara çok farklı çözümler üretebilirler.
- Çok soru sorarlar. Merak duyguları gelişmiştir.
- Sanat, teknoloji ve bilim gibi farklı ilgi alanlarına sahiptirler.
- Okuduklarını kolayca anlar ve kolayca öğrenirler.
- Yaşlarından büyük konuşmalar yapabilirler. Konuşma becerileri çok güçlüdür. Kendilerini farklı kelimelerle ifade edebilirler.
- Akıl yürütme becerileri ve hafızaları gelişmiştir.
- Kolaylıkla sebep-sonuç ilişkisi kurabilirler, böylece karmaşık görevlerde başarılı olabilirler.
- Genellikle daha büyük çocuklarla vakit geçirmeyi tercih ederler. Birçok alanda akranlarından daha iyi performans gösterirler.
Üstün Zekalı Çocuğun Tespiti Nasıl Yapılır?
Üstün zekalı çocuklar, bilişsel ve duygusal özellikler açısından akranlarından farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle kendi yaş gruplarında gözlemler yaparak üstün zeka belirtileri daha doğru tespit edilebilmektedir.
Üstün yetenekli çocukların tespitinde doğru sonuçlar elde etmemizi sağlayan ise çocuklara özel hazırlanan zeka testleridir. Üstün yetenekli çocukları tespit etmek için yaygın olarak kullanılan zeka testleri aşağıdaki gibidir.
WISC-R Zeka Testi
WISC-R zeka testi, 6-16 yaş arası çocuklarda zeka puanlarının ölçülmesine yardımcı olan bir testtir. WISC-R zeka testi yaklaşık 1 saat sürer ve günümüzde mevcut olan en güvenilir zeka testlerinden biri olarak kabul edilir. Bu zeka testi ile çocuğun belirli yetenekleri ve eğilimleri belirlenebilir.
Stanford Binet Zeka Testi
Stanford Binet Zeka Testi 2 yaşından itibaren her çocuk için uygulanabilir. Bu zeka testi, üstün zekalı çocukların belirlenmesinde büyük bir rol oynar. Stanford Binet zeka testi, küçük çocuklarda yaklaşık olarak 30 dakika sürmektedir.
Üstün Yetenekli Çocuklara Nasıl Özel Eğitim Verilir?
Eğitim, çocuğun dünyaya gelişiyle başlayan ve yaşam boyu devam eden bir süreç olup sunulan eğitimin gereksinimleri karşılayan nitelikte olması her çocuk için önemlidir. Üstün yetenekli çocukların eğitiminde ilk ve en temel nokta bu çocukların erken yaşlarda tespitinin yapılmasıdır.
Erken çocukluk döneminde çocukların ilgi, yetenek ve becerilerinin belirlenmesi, eğitimlerine yön verir. Bu anlamda üstün yetenekli çocukların erken yıllarda belirlenmesi; ev ortamlarının düzenlenmesini, eğitim programlarının hazırlanmasını, anne babanın ve öğretmenlerin erken yıllarda bilgilendirilmesini ve bilinçlendirilmesini sağlar. Böylece özel yetenekli çocukların erken yıllarda uygun eğitimleri, yaşamının ilerleyen yıllarında beceri ve yeteneklerini daha erken geliştirmelerini ve sergileyebilmelerini sağlayacaktır
Üstün yetenekli çocukların akranlarıyla benzer şekilde öğrenme hız ve özelliklerine sahip olmamaları, kendilerine özgü programlara ihtiyacı doğurmuştur. Üstün yetenekli çocukların eğitimsel ihtiyaçları ve gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurularak eğitim sürecinde bu çocuklar için özel uygulamalara yer verilmelidir.
Bu çocuklar, tasarlanmış özel programlarla, üstün yeteneklilerle ilgili eğitim almış öğretmenler tarafından desteklendikleri takdirde kendilerini potansiyellerinin en üst seviyesine çıkarabileceklerdir. Üstün yetenekli çocuklarımızın eğitimi çok yönlü ve yaratıcı özellikler taşımalıdır.
Günümüzde üstün yetenekli çocukların eğitim ihtiyaçları;
- Hızlandırma,
- Zenginleştirme yöntemleriyle desteklenmektedir.
Hızlandırma
Hızlandırma; çocuğun yaş ve sınıf düzeyine göre öğrenmesi gereken müfredatın hızlandırılmasını içermektedir. Örneğin ikinci sınıfa giden bir çocuğun ikinci sınıf düzeyi becerileri öğrendikten sonra üçüncü sınıf düzeyi becerileri öğrenmeye geçmesidir.
Hızlandırma, çocuğun kronolojik yaşı yerine akademik hazır bulunuşluk durumunu dikkate alan bir çözümdür. Üstün yetenekliler yeni kavramları kolaylıkla ve çok az tekrarla öğrenirler. Üstün yetenekli çocuklar genellikle sınıf düzeylerinin üstünde bilişsel gelişim ve yeteneğe sahiptirler.
Bu yüzden bu çocuklar hızlandırılmış bir programa ihtiyaç duyarlar. Hızlandırmanın şu amaçları vardır:
- Öğrenciyi bıkkınlıktan kaynaklı davranışsal güçlüklerden sakındırma.
- Öğrencinin gelişmekte olan yeteneklerini destekleme.
- Öğrencinin başarılı farklı yaştaki öğrencilere karışması.
- Öğrencinin ilgi ve yeteneklerinden faydalanma.
Hızlandırma uygulamaları okuma, matematik gibi aşamalı içeriğe sahip derslerde sıklıkla kullanılmaktadır.
Zenginleştirme
Zenginleştirme, kişinin gelişimini sağlayacak öğrenilmiş bilgilerin, gereksiz yineleme ya da konulardan yetenek düzeyinin altındaki konuları işlerken sıkılması yerine seçenek olarak kullanılan bir uygulama biçiminde tarif edilebilir. Zenginleştirme üstün yetenekli çocuğa öğretilen konunun daha derinlemesine öğretilmesi ya da işlenen konuya ek olarak yeni konular ilaev edilmesiyle yapılır.
Zenginleştirmenin amaçları şunlardır:
- Yetileri tümüyle kullanabilmek.
- Bilgi bazını genişletmek.
- Anlamayı derinleştirmek.
- Beceri düzeylerini yükseltmek.
- Bir öğrenme motivasyonu geliştirmek
- Yaratıcılığa imkân vermek.
Üstün yetenekli çocuklara özel hazırlanmış zenginleştirilmiş programlarla çocuklar en üst düzeyde gelişme sağlamakta, ilgi ve yeteneklerini üst düzeye çıkarabilmektedirler.
Kayseri şubemizde hizmet veren uzman pedegog ve psikologlarımızdan detaylı bilgi almak için TIKLAYINIZ
Anahtar Kelimeler: Kayseri Özel Yetenekli Çocuk | Kayseri Üstün Zekalı Çocuk | Kayseri Özel Yetenekli Öğrenci